اجرت‌المثل ايام تصرف واژه‌اي كاملاً تخصصي در رشته حقوق مي‌باشد. مقصود از اين واژه چيست؟

تعريف اجرت‌المثل ايام تصرف

فرض كنيد شخصي از مالي كه متعلق به ديگري است استفاده مي‌نمايد. در اين صورت در طي مدتي فرد مالك از منافع مال خود محروم شده است. بنابراين، بايد به فرد مالك اجرت‌المثل ايام تصرف تعلق بگيرد. مبلغ اجرت‌المثل را ممكن است طرفين به صورت توافقي تعيين نمايند. چنانچه توافقي ميان طرفين حاصل نشود، كارشناس دادگستري اين كار را انجام مي‌دهد و ميزان اجرت‌المثل را مشخص مي‌نمايد. مبناي چنين حقي قاعده لاضرر است. يعني هيچ كس نمي‌تواند، اعمال حق خويش را وسيله اضرار به غير قرار دهد. به منظور روشن شدن اين موضوع مثالي را در اين مورد ذكر مي‌نماييم:

شخصي خانه‌ي متعلق به ديگري را غصب نموده است و در مدت زمان غصب، مالك از منافع منزل مسكوني خود كه سكونت در آن است، محروم مي‌گردد. در چنين حالتي بايد دادخواستي به طرفيت غاصب به دادگاه تقديم شود و مطالبه اجرت‌المثل ايام تصرف گردد.

نكته مهم اين است كه اجرت‌المثل ايام تصرف به نرخ روز محاسبه مي‌گردد. در مثال فوق، فرض كنيد غاصب خانه‌اي را از سال 1395 تا سال 1397 غصب نموده است. در چنين حالتي به منظور احتساب اجرت‌المثل ايام تصرف بر حسب نرخ سال 1397 محاسبه مي‌گردد؛ چراكه اگر غيرازاين عمل شود در حق غاصب لطف شده است. حال اينكه غرض از تعيين اجرت‌المثل ايام تصرف اين است كه به شديدترين حالت ممكن با غاصبين برخورد شود.

سؤالاتي ممكن است پيرامون اجرت‌المثل ايام تصرف مطرح گردد كه در زير به مطالعه و بررسي آن‌ها مي‌پردازيم:

1. چنانچه دو نفر به طور شريكي ملكي را خريداري نمايند، يكي از دو شريك بدون رضايت شريك ديگر در ملك مشاعي سكونت نموده باشد، تكليف چيست؟

در چنين صورتي شريكي كه رضايتي به سكونت شريك ديگر نداشته مي‌تواند اجرت‌المثل ايام تصرف را تقاضا نمايد. اما، چنانچه شريك ديگر با رضايت شريك خود در ملك سكونت داشته باشد، نمي‌تواند چيزي را مطالبه كند.

2. آيا هر نوع تصرفي مي‌تواند مبناي طرح دعواي اجرت‌المثل ايام تصرف باشد؟

خير، ملاك‌هايي لازم است تا عنوان حقوقي اجرت‌المثل ايام تصرف تحقق پيدا كند. تصرف بايد استمرار داشته باشد. همچنين سلطه فرد بر مال غير ممكن است با واسطه باشد يا با مباشرت خود فرد.

• نكته مهم

واژه ديگري با عنوان اجرت‌المثل ايام زوجيت وجود دارد كه از اين موضوع متمايز است. منظور از اجرت‌المثل ايام زوجيت اين است كه زن در خانه شوهر بايد تمكين عام و خاص را رعايت نمايد. منظور از تمكين عام، حضور زن در خانه شوهر، كار نكردن زن بدون اجازه شوهر و ....است. تمكين خاص نيز عمل كردن به وظايف زناشويي است. غير از اين دو مورد مذكور در فوق، چنانچه زن در خانه شوهر عملي انجام دهد مستحق پاداش است. بايد توجه داشت كه اين امر در حوزه مسائل خانواده قرار مي‌گيرد. در صورتي كه اجرت‌المثل ايام تصرف جزء دعاوي و مباحث مالي است.

منبع : دادآور نسيم مهر