اخذ تابعيت ايران: يكي از طرق تحصيل تابعيت مي باشد. به دست آوردن يا  اخذ تابعيت ايران در قانون مدني بحث شده است. طبق ماده 979 قانون مدني قانون مدني شرايط تحصيل تابعيت به شرح زير است:

اشخاصي كه داراي شرايط ذيل باشند مي توانند تابعيت ايران را تحصيل كنند :

1- به سن هجده سال تمام رسيده باشند .

2- پنج سال اعم از متوالي يا متناوب در ايران ساكن بوده باشند.

3- فراري از خدمت نظامي نباشند.

4- در هيچ مملكتي به جنحه مهم يا جنايت غيرسياسي محكوم نشده باشند. در مورد فقره دوم اين ماده مدت اقامت در خارجه براي خدمت دولت ايران در حكم اقامت در خاك ايران است.

البته قانون مدني در ادامه براي اخذ تابعيت ايران براي افرادي با شرايط خاص اين امر را مجاز دانسته كه  بدون رعايت موارد فوق اقدام به اخذ تابعيت ايران نمايند:

ماده 980 قانون مدني چنين مقرر داشته است:

«كساني كه به امور عام المنفعه ايران خدمت و يا مساعدت شاياني كرده باشند و همچنين اشخاصي كه داراي عيال ايراني هستند و از او اولاد دارند و يا داراي مقامات عالي علمي و متخصص در امور عام المنفعه مي باشند و تقاضاي ورود به تابعيت دولت جمهوري اسلامي ايران را مي نمايند در صورتي كه دولت ورود آنها را به تابعيت دولت جمهوري اسلامي ايران صلاح بداند بدون رعايت شرط اقامت ممكن است با تصويب هيات وزيران به تابعيت ايران قبول شوند».

​

حقوق ناشي از اخذ‎تابعيت ايران

قانون گذار در ماده 982 قانون مدني حقوقي كه براي افرادي كه تابعيت ايران را اخذ نموده اند بيان كرده است. البته مواردي نيز در زمره ي استثناي قانون گذار قرار گرفته است. اين موارد به شرح زير است:

ماده 982 قانون مدني: « اشخاصي كه تحصيل تابعيت ايراني نموده يا بنمايند از كليه حقوقي كه براي ايرانيان مقرر است بهره مند مي شوند ليكن نمي توانند به مقامات زير نائل گردند:

1 – رياست جمهوري و معاونين او

2 – عضويت در شوراي نگهبان و رياست قوه قضائيه

3 – وزارت و كفالت وزارت و استانداري و فرمانداري

4 – عضويت در مجلس شوراي اسلامي

5 – عضويت شوراهاي استان و شهرستان و شهر

6 – استخدام در وزارت امور خارجه و نيز احراز هر گونه پست و يا ماموريت سياسي

7 – قضاوت

8 – عاليترين رده فرماندهي در ارتش و سپاه و نيروي انتظامي

9 – تصدي پستهاي مهم اطلاعاتي و امنيتي».

​

مدارك مورد نياز براي اخذ تابعيت ايران

مقنن در ماده 983 مدارك مورد نياز به منظور كسب تابعيت ايران را به شرح زير بر شمرده است:

درخواست تابعيت بايد مستقيما يا به توسط حكام يا ولات به وزارت امورخارجه تسليم شده و داراي منضمات ذيل باشد :

1 – سواد مصدق اسناد هويت تقاضاكننده و عيال و اولاد او

2 – تصديق نامه نظميه دائر به تعيين مدت اقامت تقاضاكننده درايران و نداشتن سوء سابقه و داشتن مكنت كافي ياشغل معين براي تامين معاش وزارت امور خارجه درصورت لزوم اطلاعات راجعه به شخص تقاضا كننده را تكميل و آن را به هيئت وزراء ارسال خواهد نمود تا هيئت مزبور در قبول يا رد آن تصميم مقتضي اتخاذ كند در صورت قبول شدن تقاضاي سند تابعيت به درخواست كننده تسليم خواهدشد.

البته وزارت امور خارجي در رويه مدارك زير را از افراد مطالبه مي نمايد:

1-    تكميل فرم درخواست تحصيل تابعيت دولت جمهوري اسلامي ايران

2-    ارائه اصل و كپي مدرك شناسائي و يا گذرنامه خارجي متقاضي

3-    ارائه هشت قطعه عكس جديد 4*6 تمام رخ، بدون كلاه، عينك تيره و پشت نويسي شده براي خانمها با رعايت حجاب كامل اسلامي

4-    ارائه دو نسخه رونوشت مصدق اسناد هويت متقاضي، همسر و اولاد صغير او كه نشان دهنده هويت و خصوصيات شخصي آنها باشد

5-    گواهي وزارت كار مبني بر كارائي متقاضي با توجه نيازهاي فني و تخصصي و امثال آن در كشور

6-     گواهي مقامات انتظامي مبني بر شايستگي متقاضي و تاييد صلاحيت وي

7-    فتوكپي بالاترين مدرك تحصيلي متقاضي

8-    موافقت وزارت كشور باستناد گواهي نيروي انتظامي كل كشور كه با توجه به شرايط تحصيل تابعيت صادر مي گردد

9-    گواهي وزارت كشور مبني بر آشنائي متقاضي با زبان فارسي، تاريخ و قانون اساسي كشور

10-   گواهي وزارت كشور مبني بر انجام مراسم تحليف متقاضي نسبت به وفاداري او به قانون اساسي كشور

11-   ارائه رسيد پرداخت هزينه صدور كارت ملي براساس جدول هزينه هاي كنسولي

​

اخذ تابعيت ايران از سوي مرد و تأثير آن بر خانواده وي

ممكن است در يك خانواده ايراني پدر تابعيت ايراني را كسب نمايد. حال بايد ديد اين امر چه تأثيري براي خانواده شامل زن و اولاد صغير و كبير وي خواهد داشت:

زن و اولاد صغير كساني كه برطبق اين قانون تحصيل تابعيت ايران مي نمايند تبعه دولت ايران شناخته مي شوند ولي زن در ظرف يكسال از تاريخ صدور سند تابعيت شوهر و اولاد صغير در ظرف يكسال از تاريخ رسيدن به سن هجده سال تمام مي توانند اظهاريه كتبي به وزارت امورخارجه داده و تابعيت مملكت سابق شوهر و ياپدر را قبول كند ليكن به اظهاريه اولاد اعم از ذكور و اناث بايد تصديق مذكور درماده 977 ضميمه شود.

در مورد اولاد كبير؛ يعني فرزندان 18 سال و بالاتر تدبير ديگري اتخاذ شده است: تحصيل تابعيت ايراني پدر به هيچوجه درباره
اولاد او كه در تاريخ تقاضانامه به سن هجده سال تمام رسيده اند موثر نمي باشد.

منبع : موسسه مهاجرتي دادآور نسيم مهر