افراد با توجه به شرايط شخصي خود ممكن است درخواست افزايش و كاهش سن در شناسنامه داشته باشند و بخواهند از طريق مراجع قانوني براي آن اقدام كنند. دلايل مختلفي براي تغيير سن در شناسنامه وجود دارد كه برخي از آنها عبارتند از:

• اطلاعات اشتباه شناسنامه‌اي به دليل اشتباه مامور ثبت احوال
• اشتباه خانواده‌هاي روستايي در شهرهاي دور افتاده براي جايگزيني فرزندان به جاي يكديگر
• بالا رفتن سن و درخواست براي بهره بردن از خدمات دولتي مانند استخدام
• تفاوت سني بين زوجين و كاهش مخالفت خانواده ها با ازدواج
• فراهم آوردن شرايط حضور در مسابقات ورزشي و غير ورزشي با محدوديت سني

دلايل متعددي براي افزايش و كاهش سن در شناسنامه وجود دارد كه قادر به ذكر آنها نيستيم و شما براي مشاوره بيشتر مي توانيد در بخش نظرات سوال خود را مطرح كنيد. اما در ادامه به شما خواهيم گفت كه براي استفاده از اين قابليت بايد چه روندي را دنبال كنيد.

مسير قانوني براي افزايش و كاهش سن در شناسنامه

به طور كلي قانون براي جلوگيري از تزلزل اسناد رسمي و همچنين حفظ اعتبار اسناد سجلي در يك ماده واحده مصوب سال ۱۳۶۷ اعلام كرده كه امكان تغيير سن افراد در شناسنامه وجود ندارد و ممنوع است. اما در عين حال در تبصره‌هاي اين ماده امكان تغيير سن در شناسنامه تحت شرايط خاصي به وجود آمده كه استفاده از آن بسيار سخت بوده و نياز به مشاوره قضايي دارد.

طبق قانون تنها كساني مي توانند درخواست تغيير سن خود را در شناسنامه داشته باشند كه اختلاف سني آنها با سن نوشته شده در شناسنامه بيش از پنج سال باشد. اگر يك فرد چنين شرايطي را داشته باشد و بتواند با مدرك و حتي با استفاده از تست تراكم استخوان حرف خود را قطعي كند مي‌تواند از اين امتياز استفاده كند.

در غير اين صورت قانون هيچ مصوبه اي براي افزايش يا كاهش سن در شناسنامه در نظر نگرفته و احتمالاً دادخواست فرد رد ميشود. به همين دليل حضور يك وكيل زبده و مشاور قضايي مي تواند در اين مسير به شما كمك كند.

مرجع قانوني درخواست تغيير سن شناسنامه

اگر به هر دليلي شما مي توانيد تفاوت بين سن شناسنامه‌اي و سن قانوني خود را ثابت كنيد و اختلاف سن شناسنامه و سن واقعي شما بيشتر از 5 سال باشد، براي بررسي ادعاي شما يك كميسيون تخصصي تحت عنوان كميسيون تشخيص سن در نظر گرفته شده كه در ثبت احوال مستقر بوده و وظيفه بررسي اين موارد را برعهده دارد. در اين كميسيون افرادي مانند فرماندار منطقه و حتي قاضي دادگاه آن منطقه حضور دارند تا به شكل قانوني مدارك و اسناد فرد را بررسي كنند و در صورت تاييد نسبت به تغيير سن در شناسنامه اقدام كنند.

نكته‌اي كه در اينجا بايد به آن توجه داشته باشيد اين است كه كميسيون تشخيص سن در ثبت احوال محل صدور شناسنامه تشكيل مي‌شود و اين افراد مي‌توانند درخواست استفاده از پزشكي قانوني يا تست سنجش تراكم استخوان داشته باشند تا نتيجه بررسي آنها جنبه قانوني داشته باشد. به خاطر داشته باشيد كه رد شدن درخواست شما در اين كميسيون به معني از بين رفتن شانس شما براي تغيير سن در شناسنامه بوده و هيچ شانس مجددي به شما داده نمي‌شود. اگر اختلاف بين سن شناسنامه و سن واقعي شما و سن شناسنامه كم تر از 5 سال باشد، بايد به دادگستري رجوع نمود.

مراحل درخواست تغيير سن

براي اينكه درخواست شما در زمينه افزايش و كاهش سن پذيرفته شود، لازم است كه از طريق قانوني اين درخواست را به سازمان ثبت احوال يا به نهادهاي قضايي تحويل دهيد تا به مرور زمان روند قانوني آن را انجام دهيد و دستور تغيير سن شما صادر شود. اگر بخواهيم اين روند را در چند مرحله بياوريم بايد مراحل زير را دنبال كنيد:

• در گام اول بايد تغيير سن خود در شناسنامه را بسته به اين امر كه تغيير سن كمتر از 5 سال است يا بيشتر از 5 سال در قالب يك دادخواست به نهاد قضايي يا كميسيون تشخيص سن در اداره ثبت احوال به همراه مدارك ثابت كننده تحويل دهيد. همراه داشتن شناسنامه عكس دار در اين مرحله ضروري است.
• در گام دوم مدارك شما مورد بررسي قرار مي‌گيرند و در صورتي كه واجد شرايط افزايش و كاهش سن در شناسنامه باشيد براي شما تاريخ كميسيون تعيين مي‌شود.
• در گام سوم شما به عنوان درخواست دهنده بايد در محل كميسيون حضور داشته باشيد و شناسنامه عكس دار خود را همراه ببريد.
• در گام چهارم ممكن است درخواست شما رد شود كه به منزله متوقف شدن روند تغيير سن است. از طرف ديگر ممكن است كميسيون از شما بخواهد كه مراحل پزشكي قانوني و تست سنجش تراكم استخوان را انجام دهيد تا صحت ادعاي شما به اثبات برسد.
• اگر درخواست شما تاييد شود در گام پنجم تاييديه براي شما و براي اداره ثبت احوال ارسال شده و امكان تغيير سن در شناسنامه وجود دارد.

به طور كلي روال قانوني افزايش و كاهش سن در شناسنامه بدون در نظر گرفتن الزامات قانوني امكان پذير نيست و معمولا درصد بسيار بالايي از اين درخواست ها رد مي‌شود. به همين دليل كمك گرفتن از يك وكيل يا يك گروه با تجربه در اين زمينه براي شما ضروري است تا بتوانيد در شرايط مختلف از كمك آنها استفاده كنيد.

مدارك مورد نياز براي تغيير سن عبارت است از:

• استشهاديه محلي،
• شهادت گواهان،
• شماره شناسنامه،
• نظر پزشك.

منبع : موسسه حقوقي دادآور مهر